کابینه چهاردهم یک طرف؛ بحران مسکن طرف دیگر

حمیدرضا عظیمی

محمدجواد ظریف گفته است که کابینه چهاردهم احتمالا شنبه به مجلس شورای اسلامی معرفی می‌شود. آن‌طور که پیش از این گفته می‌شد و کلی هم در بوق و کرنا شده است، کابینه چهاردهم که قرار است پا به پای مسعود پزشکیان معضلات کشور را حل کند؛ از فیلترهای خاصی گذشته و شاید همین حرف و حدیث‌ها، و شیوه انتخاب آن، میان برخی از شهروندان ایرانی، امید ایجاد کرده است.

به گزارش عصرسازندگان، ظریف تا قبل از اینکه به عنوان معاون راهبردی رئیس جمهوری انتخاب شود، رئیس شورای راهبری دولت چهاردهم بود که کار انتخاب کابینه را در دست داشت و حالا هم به عنوان معاون رئیس جمهوری قرار است این کار را به اتمام برساند. کابینه‌ای که او تا حال توصیف کرده، کابینه‌ای است که به قول او در انتخابش جدولی از امتیازات در نظر گرفته شده که جنسیتی مانند زن بودن، ۱۰ امتیاز بیشتر از مرد بودن دارد.

حالا با نزدیک شدن به روز معرفی کابینه که عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی اعلام کرده ممکن است پایان هفته جاری باشد، کارشناسان هر کدام از ظن خود راهکارهایی را برای عضو مسکنی کابینه چهاردهم مطرح می‌کنند تا وزیر احتمالی که قرار است مصدر امور در حوزه مسکن را به دست بگیرد، بتواند از مدیریت مساله‌ای که حالا از آن به بحران مسکن یاد می‌شود، رو سفید بیرون بیاید.

عباس جهانبخش، که در دانشگاه اصفهان در کسوت معلمی مشغول به کار است، بر این اعتقاد است که: بهترین روش برای مدیریت حوزه مسکن در کشور، ارائه خدمات روبنایی و فراهم کردن زیرساخت‌ها ازجمله عرضه زمین برای تسهیل ساخت مسکن است.

او راهکار برون‌رفت دولت چهاردهم از بحران مسکن را بسته به این می‌داند که دولت چه شیوه‌ای را برای حل معضلات، اتخاذ کند. به عقیده این استاد دانشگاه: دولت‌های گذشته، مدل‌های مختلفی از شیوه‌های متفاوت برای حل بحران مسکن را استفاده کرده‌اند. از مدل انحصار زمین شهری و درنتیجه گران کردن شهر و مسکن مهر تا مدل واگذاری زمین برای ساخت خانه‌های یک طبقه در نهضت ملی مسکن از انواع شیوه‌هایی بوده که در این سال‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.

او می‌گوید: درنتیجه همه این تجربیاتی که در این سال‌ها کسب شده، بیشترین سرعت ساخت مربوط به شیوه واگذاری زمین به مردم و مردمی‌سازی مسکن بوده است، مدلی که دولت سیزدهم با عمل‌گرایی به آن رسید، درحالی‌که معادلات نظری حرکت به سمت مردمی‌سازی را درست نمی‌دانست. اما در عمل بود که دولت متوجه شد، هر چه در ساخت مسکن ورود نکند، مردم رضایت بیشتری دارند و محلی برای اختلاف بین مردم، پیمانکار و نارضایتی از دولت ایجاد نمی‌شود. چون اگر یکی از طرفین به تعهد خود عمل نکند، دولت باید پاسخگو باشد.

جهانبخش بهترین روش حل بحران مسکن را فراهم کردن زیرساخت‌ها و ارائه خدمات روبنایی ازجمله عرضه زمین می‌داند تا این حوزه به جای دولتی‌سازی،  مردمی‌ساز شود اما آنچه او می‌گوید پیش نیازیهایی لازم دارد. آنچه جهانبخش می‌گوید هرچند از زاویه‌ای درست است و به این دلیل که هزینه زمین، بخش بسیار بزرگ از هزینه‌های ساخت مسکن را تشکیل می‌دهد در صورت تحویل زمین به مردم، به سمت بهبود خواهد رفت اما حضور برخی از نگاه‌ها در کنار رئیس‌جمهوری ممکن است ایجاد اشکال کند.

عباس آخوندی وزیری است که نشان داده در دوره خود نگاهش به بازار مسکن چگونه است از او بیش‌تر عبدالعلی‌زاده وزیر دولت اصلاحات نیز از موثران و افراد حلقه نزدیک به پزشکیان است. او در دوره اصلاحات بر این عقیده بود، که حتی یک سانتی‌متر نباید به محدوده شهرها اضافه شود. به عقیده این تفکر باید عرضه زمین در شهرها کنترل شود تا بتوانیم با گران‌سازی شهرها، جلوی مهاجرت به شهرهای بزرگتر را بگیریم.

به هر حال در میان نظرات کارشناسی هر چند تعدد دیدگاه وجود دارد و گاه نظرات خوبی هم طرح می‌شود، با این حال به نظر می‌رسد این ایده‌ها در صورتی موفق خواهند شد که مجموعه سیاست‌های اتخاذ شده از سوی دولت، نگاه حل مساله را اتخاذ کند و به آن باور داشته باشد و الا مساله مسکن همچنان لاینحل باقی خواهند ماند و این ایده‌ها فقط روی کاغذ نقش خواهد بست.