بتن سبز؛ راهی به سوی ساخت سازههای پایدار، اما بدون آییننامه کافی
بیستوهشتمین همایش سالیانه انجمن علمی بینالمللی بتن (ACI) ـ شاخه ایران و کنفرانس ملی بتن و زلزله، بیش از آنکه یک رویداد تقویمی برای جامعه مهندسی باشد، نشانهای روشن از تغییر اولویتها در صنعت ساختوساز کشور است؛ تغییری که دیگر صرفاً حول «چگونه ساختن» نمیچرخد، بلکه به «چرا و با چه پیامدی ساختن» رسیده است.
سولماز ایمانی؛ مدیرمسئول و صاحب امتیاز عصرسازندگان
به گزارش عصرسازندگان، این همایش که سوم و چهارم دیماه ۱۴۰۴ با حضور مدیران، متخصصان، پیشکسوتان و پژوهشگران صنعت ساختمان در پژوهشگاه نیرو برگزار شد، در امتداد نشستی خبری شکل گرفت که چند روز پیش از آن، با رونمایی از کنسرسیوم بتن سبز ایران، یک پیام صریح را به صنعت مخابره کرده بود: بتن سبز انتخاب لوکس یا دغدغه حاشیهای نیست؛ یک الزام راهبردی است.
از دغدغه زیستمحیطی تا ریسک اقتصادی و بینالمللی
اگر تا چند سال پیش، بحث بتن سبز بیشتر در چارچوب مسئولیت اجتماعی یا محیطزیست تعریف میشد، امروز بهدرستی در جایگاه کاهش ریسکهای اقتصادی، فنی و حتی بینالمللی ایران قرار گرفته است. محدودیتهای کربنی، فشارهای استانداردی جهانی و هزینههای پنهان ساختوساز پرکربن، دیگر اجازه تعارف با این موضوع را نمیدهد.
همایش امسال ACI ایران، این تغییر پارادایم را بهخوبی بازتاب داد؛ جایی که بتن سبز در کنار مهندسی زلزله، هوش مصنوعی و فناوریهای نوین، به یکی از محورهای اصلی گفتوگو تبدیل شد.
آنچه این دوره را از بسیاری رویدادهای مشابه متمایز کرد، تمرکز آگاهانه بر کاربردپذیری پژوهشها بود. ارائه دهها مقاله در حوزههایی چون رفتار لرزهای سازههای بتنی، مقاومسازی، تحلیل خطر زلزله، مصالح نوین و یادگیری ماشین، نشان داد که فاصله دانشگاه و صنعت ـ دستکم در این همایش ـ کوتاهتر شده است.
تأکید معاون پژوهشی همایش بر هدایت تحقیقات به سمت حل مسائل واقعی صنعت، یک جمله تشریفاتی نبود؛ بلکه بازتاب انتخاب مقالاتی بود که مستقیماً با آییننامهها، تابآوری سازهها و کاهش خسارات زلزله ارتباط دارند. این یعنی پژوهش، بهجای قفسه کتابخانه، مسیر کارگاه و پروژه عمرانی را نشانه گرفته است.
بتن سبز؛ نقطه تلاقی ایمنی، اقتصاد و پایداری
همنشینی مباحث بتن سبز با مهندسی زلزله، پیام مهمی داشت: پایداری بدون ایمنی، شعار است و ایمنی بدون توجه به محیطزیست، ناپایدار.
از سیمانهای کمکربن و کنترل انتشار CO₂ گرفته تا استفاده از هوش مصنوعی در پیشبینی عملکرد لرزهای سازهها، همه نشان میداد که آینده صنعت بتن، ترکیبی از دانش فنی، فناوری و مسئولیتپذیری است.
شاید نمادینترین تصویر این همایش، نه در اسلایدها و مقالات، بلکه در لحظهای کوتاه شکل گرفت؛ جایی که دانشجویان مهندسی عمران گرایش بتن و زلزله، پس از ارائه مقالات خود، کلاههای دانشجویی را به هوا پرتاب کردند. تصویری ساده اما پرمعنا: نسلی که هم علم دارد، هم دغدغه آینده؛ و این ترکیب، همان چیزی است که صنعت ساختوساز ایران به آن نیاز دارد.
اگر این مسیر، از بتن سبز تا آییننامههای بهروز و از پژوهش کاربردی تا تصمیمگیری اجرایی، تداوم پیدا کند، میتوان گفت همایش ACI فقط برگزار نشد؛ بلکه مسیر نشان داد.
به گزارش عصرسازندگان، با این حال، کارشناسان و ناظران حوزه بتن و مهندسی زلزله به نبود برخی آییننامههای حیاتی، به ویژه در زمینه کیفیت، دوام و پایداری بتن اشاره کردند. هنوز معیارهای مشخصی برای سنجش عمر مفید سازهها و نفوذپذیری بتن در قراردادها و پروژههای عمرانی کشور وجود ندارد، موضوعی که میتواند کیفیت سازهها و ایمنی بلندمدت آنها را تحت تأثیر قرار دهد.
پیشنهاد میشود تدوین و بهروزرسانی آییننامههای ملی مرتبط با دوام، پایداری و رفتار بلندمدت بتن، بهگونهای صورت گیرد که هم سطح ایمنی و تابآوری سازهها افزایش یابد و هم پژوهشهای نوین علمی و فناوریهای نوظهور بهطور مستقیم در پروژههای اجرایی کشور بهرهبرداری شوند.
