بازار مسکن زیر سایه جنگ
با ترور اسماعیل هنیه گزینه جنگ روی میز است و بازار مسکن از آن تاثیر خواهد پذیرفت. این معروف‌ترین گزاره اقتصادی است که بازار مسکن از جنگ تاثیر منفی می‌پذیرد. تاثیری که به این دلیل رخ خواهد داد چون مسکن جزو اموال غیرمنقول است و در زمان جنگ با این مخاطره مواجه است که مورد اصابت قرار بگیرد و ارزشی معادل صفر پیدا کند.
حمیدرضا عظیمی
به گزارش عصر سازندگان؛ بازار مسکن مانند هر بازار دیگر محل دادوستد کالایی است که در ایران ما گویی ماهیتی دیگری پیدا کرده است. کالایی که در این بازار عرضه می‌شود معلوم نیست از کی و کجا و چرا برخلاف نقاط دیگر دنیا، معنا و مفهوم دیگر پیدا کرده است. در ساختار اقتصادی ایران امروز و در بازار مسکن ما، این کالا را به‌عنوان کالای سرمایه‌ای معرفی می‌کنند و حتی زمانی که برخی از استادان دانشگاه درباره این موضوع صحبت می‌کنند یا در رسانه‌ها درباره آن صحبت می‌شود از سرمایه‌ای بودن مسکن بحث به میان می‌آید.
کالای سرمایه‌ای و یک نقض مکرر
آن‌طور که در علم اقتصاد تعریف می‌کنند «کالای سرمایه‌ای کالایی بادوام است که برای تولید کالاها و خدمات دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. کالاهای سرمایه‌ای در کنار زمین و نیروی کار، یکی از سه دسته «کالاهای تولیدکننده» است که به‌عنوان عوامل اصلی تولید شناخته می‌شوند.
ازنظر علم اقتصاد کالاهای سرمایه‌ای یک دارایی ملموس است که از آن برای تولید دیگر کالاها و خدمات البته در دوره زمانی مشخص استفاده می‌شود.
ماشین‌آلات، ابزارها، ساختمان‌ها، یا هر نوع تجهیزاتی که درگیر تولید دیگر کالا و خدمات باشد یا برای عرضه آنها به بازار مورد استفاده قرار می‌گیرند و محصول نهایی را به پول تبدیل می‌کنند، همگی جزو کالاهای سرمایه‌ای هستند.
با این حساب املاک مسکونی عملا کالای سرمایه‌ای به‌حساب نمی‌آید اما دفتر کار شما کالای سرمایه‌ای است. شما از منزل مسکونی برای تولید یا توزیع محصول استفاده نمی‌کنید و این املاک در تولید یک محصول دخالت ندارد، اما ساختمان کارخانه به‌طورقطع به‌عنوان کالای سرمایه‌ای است.
این مطلب به این دلیل نیاز است تا بر این نکته تاکید شود که مسکن به‌عنوان واحد مسکونی کالای سرمایه‌ای نیست اما محل سرمایه‌گذاری است که به‌طور ویژه در چند دهه اخیر به دلیل حضور «سفته‌بازان» در این بازار و ایجاد حباب در آن، سود بسیار زیادی داشته است.
بااین‌حال تقریبا تمام ارکان بازار حتی رسانه‌ها در یک اشتباه مرسوم و مصطلح، واحدهای مسکونی را به‌عنوان کالای سرمایه‌ای در نظر می‌گیرند. شاید هم این نگاه غلط به این دلیل به‌عنوان یک خطایی تعمدی شیوع پیدا کرده تا سفته‌بازی در این بازار، کم‌رنگ‌تر شود و به این بهانه که مردم برای حفظ ارزش پول خود وارد این بازار می‌شوند، بخش‌های مختلف این بازار را از گزند برخوردهای بیشتر حاکمیتی دور نگه دارند.
بااین‌حال مسکن به‌عنوان ساختمانی که محل سکونت افراد و خانواده‌هاست، در چند دهه اخیر به‌عنوان زمینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاری شناخته شده و بخش زیادی از سرمایه‌های موجود در اقتصاد را در به خود جذب کرده است.
مسکن در دوره جنگ
جای دوری نمی‌خواهد برویم. کافی است دفتر خاطرات اقتصادی جامعه ایرانی را بازخوانی کنیم تا شرایط بازار مسکن در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را ببینیم و مشاهده کنیم زمانی که هر آن ممکن بود یک موشک ۱۲ متری به یکی از محلات پایتخت اصابت کند، قیمت املاک و مستغلات در آن زمان چطور بود؟
بازخوانی این خاطرات و تحلیل قیمت‌های آن دوره بی‌هیچ تردید نشان خواهد داد بازار مسکن هیچ انگیزه‌ای را برای سرمایه‌گذاری برنمی‌انگیخته و هرقدر طلا و دیگر اشیا قیمتیِ منقول (قابل‌حمل) طرفدار داشته مسکن به این دلیل که امکان اصابت موشک به آن در هرروز وجود داشته و در معرض این بوده که هرلحظه از بین برود، خواهان چندانی نداشته و حتی گزارش شده که در مناطق جنگی، شهروندان خانه‌های خود را بی‌هیچ دفاعی رها و به شهرهای دیگر کوچ کرده‌اند.
یادآوری خاطرات آن روز به این دلیل نیاز است تا این موضوع قابلیت نمایش بیشتر پیدا کند که در شرایط جنگی املاک ارزش خود را از دست خواهند دارد.
سحرگاه چهارشنبه ۱۰ مرداد اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران ترور شد. صرف‌نظر از ابعاد سیاسی این ماجرا، جلسه شورای عالی امنیت ملی برای تصمیم‌گیری مناسب درباره واکنش به این رخداد، برگزار شده است و هنوز از نتایج آن خبری در دست نیست. اما آن‌طور که در پیام مقامات جمهوری اسلامی دیده می‌شود از صدر تا ذیل، موضوع انتقام و خونخواهی مهمان، که از منظر دیپلماتیک هم قابل قبول است، مورد تاکید قرار گرفته است.
این موضوع هرچند ممکن است در عمل جامعه واقع به خود نبیند اما فضای موجود در کشور فضای مخاصمه است. فضایی که با توجه به رخدادهای صحنه بین‌الملل این امکان وجود دارد که در قامت جنگ هرچند محدود، دیده شود. جنگی که اگر با فرض رخ دهد بازار مسکن را با مخاطره‌ای بسیار جدی مواجه خواهد کرد.
